TY - JOUR ID - 159158 TI - حقوق دفاعی متهم در پرتو موازین فقهی و بخشنامه‌های قضایی JO - فقه جزای تطبیقی JA - JCCJ LA - fa SN - AU - نجفیان رضوی, مهدی AU - شیخ الاسلامی, عباس AU - هژبر ساداتی, هانیه AD - دانشجو دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. AD - دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. (نویسنده مسؤول) AD - استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 2 IS - 3 SP - 1 EP - 9 KW - اصل برائت KW - بخشنامه قضایی KW - حقوق دفاعی KW - موازین فقهی DO - 10.22034/jccj.2022.357799.1092 N2 - امروزه حقوق دفاعی متهم به‌مثابه یک مؤلّفه متعادل کننده قدرت در طرفین دعوای کیفری، بیش از پیش مورد توجّه نظام‌های مختلف عدالت کیفری واقع گردیده است. حقوق کیفریِ اسلام، دربردارنده اصولی است که حقوق دفاعی متهم را به بهترین شکل تضمین می‌نماید و به‌طور خلاصه یا مفسده‌ای را از متهم دفع می‌کند و یا مصالحی را متوجّه وی می‌نماید. یافته‌های ناشی از مطالعه توصیفی – تحلیلیِ حقوق دفاعی متهم از منظر موازین فقهی و بخشنامه‌های قضایی نشان می‌دهد که با وجود موازینی همچون حرمت دم، عدم نفوذ اقرار ناشی از شکنجه، جواز وکالت در کلیه دعاوی، جواز سکوت مدعی‌علیه در برابر مدعی و اثبات عقلیِ ضرورت وجود تفهیم اتهام برای متهم در فقه امامیه، در بخشنامه‌های قضایی، التفات بایسته‌ای به اهم حقوق دفاعی متهم نشده و مقررات حمایتی ویژه‌ای به‌منظور تضمین حقوق مزبور وضع نگردیده است. عدم اهتمام کافی نسبت به تضمین مصونیت متهم از اِعمال شکنجه، کلّی بودن مقررات ناظر بر حق دارا بودن وکیل در فرآیند رسیدگی کیفری، فقدان مقرره صریح مبنی بر تضمین حق سکوت متهم و عدم وجود ضمانت اجرا در ارتباط با حق متهم مبنی بر تفهیم اتهام، از مهمترین کاستی‌های موجود در بخشنامه‌های قضایی در ارتباط با حقوق دفاعی متهم است که البته در برخی موارد، دارای ریشه‌های تقنینی نیز می‌باشد. UR - https://www.jccj.ir/article_159158.html L1 - https://www.jccj.ir/article_159158_f3c6d01a905d60308487b6d5a284a961.pdf ER -