عرفی‌شدن عامل فربهیِ مصلحت در مواجهه با بُن‌بست‌های کیفری ناشی از تحوّلات اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق‌ کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده ‌حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران (نویسنده مسؤول)

3 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ایران.

4 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/jccj.2023.409803.1328

چکیده

تشکیل نظام سیاسی و حکمرانی بر بنیان دینی در ایران و وضع قواعد حقوقی از آورده‌های مذهب، به‌مرور پرسش‌ها و چالش‌های جدیدی ‌را در مقابل نظام عدالت‌کیفری و فراتر از آن حاکمیت‌ سیاسی قرار داده‌ است. خاصّه دین اسلام‌که از زمره ادیان اشتمالی بوده و به‌غایت در تمامی ساحات حیات فردی و اجتماعی دارای احکام است، اما محوری‌ترین چالش برای حاکمیت دینی مقوله عرفی‌شدن است. پدیده‌ای برخاسته و برساخته از دنیای مدرن ‌که با محوریت عقلانیت و آورده‌های دنیاوی، سرآغاز بسیاری از نقدهایی است که در بادی امر به ‌فرسایش ذهنی برخی از مقررات‌کیفریِ مذهب‌بنیان انجامیده است، مسأله‌ای‌که با انگاره‌های خلود و قدسیت قواعد مذهبی در تنافر است. اهم این نقدها نیز مربوط به قوانین ‌کیفری‌ِ محدودکنندهِ حقوق ‌شخصی و خصوصی افراد مانند مسأله حجاب‌ شرعی، روابط نامشروع با رضایت، قوانین تبعیض‌آمیز به‌واسطه جنسیت یا عقاید دینی و نیز کیفرهای طاقت‌فرسای فراتر از قوه ادراک دنیای مدرن و متعارف می‌باشد. از طرفی قواعد مذهبی به‌واسطه انگاره قدسیت و جاودانگی به‌آسودگیِ قواعد عرفی نمی‌توانند مورد تحوّل واقع گردند، لکن یکی از شاه‌راه‌های عنایت بر تحوّلات اجتماعی و انطباق با زمان و گریز از زمان‌ستیزی، کاربستِ مصلحت (البته به‌نحوی عالمانه) است که عرفی‌شدن به‌مثابه محرّک و عامل فربه‌شدن آن به‌شمار می‌رود. درعین‌حال این ساحت از مصلحت به استظهار پدیده عرفی‌شدن دارای تیزابی خورنده می‌شود که این‌بار نه به‌نحوی ذهنی، بلکه به‌طور عینی قواعد حقوقیِ مذهب‌بنیانِ در معرض انقضا را می‌فرساید و عرفی می‌کند که این امر خود شرط حیات و درعین‌حال از مواهب دین اسلام است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Expanding Factors of Secularization Expediency in Facing with Criminal Impasses which are Caused by Social Changes

نویسندگان [English]

  • Erfan Karimirad 1
  • Mojtaba Farahbakhsh 2
  • Mansour Mirsaeedi 3
  • Ghasem Ghasemi 4
1 Ph.D. Student of Criminal Law and criminology, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran (Corresponding Author)
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, Allameh, Tabataba’i Univesity, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Formation of political system and governing on the religious basis in Iran and also establishing of religious results of legal rules have gradually assigned new questions and challenges against criminal justice system or above that, political authority. Especially Islam religion which is a comprehensive one and definitely is included personal and social rules in all aspects. But secularization is the most important challenge for government. An issue which is created from modernity. This fact is the beginning of many criticisms which lead to subjective ideas of religious-based. A matter that is against eternal presumptions. The most important of these criticisms include of limited rules of Hijab, forcing of each and every relationship just in married life, even sexual or less than that. Otherwise it’s so hard to change religious rules due to of its eternality. So secularization is one of the main key to be free of unti-modernity viewpoints. This  kind of expediency has the role of felexibility on the basis of secularization, but this time in an objective way. This is one the merits in Islam religion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Secularization
  • Expediency
  • Secularism
  • Modernism