اسباب و موارد تغلیظ دیه از نظر فقهای امامیه و حنابله

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه حکیم سبزواری

10.22034/jccj.2023.409609.1326

چکیده

با وجود آن که اکثر قریب به اتفاق فقیهان مسلمان قایل به تغلیظ بوده و به دلایلی از جمله؛ کتاب، سنت، اجماع و آثار صحابه استناد جسته‌اند، ولی در اسباب، آثار و کیفیت تغلیظ با هم اختلاف نظر دارند. آنان در چگونگی تغلیظ دیه، به تغلیظ با افزایش ثلث دیه، تغلیظ در صفت و سن، زمان پرداخت و پرداخت‌کننده آن اختلاف دارند. علاوه بر این، برای تغلیظ دیه اسبابی چون؛ وقوع قتل در ماه‌های حرام، حرم مکی، حالت احرام و نیز کشتن اقارب ذکر کرده‌اند. در این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی تطبیقی به بررسی دیدگاه فقهای مذاهب شیعه و حنابله درباره اسباب تغلیظ دیه پرداخته شده است. فقهای امامیه با حنابله در اضافه کردن ثلث بر مقدار مشخص دیه در تغلیظ دیه متفق هستند، ولی در حالاتی که دیه در آن تغلیظ می شود اختلاف دارند. مثلاً از نظر فقهای امامیه، تغلیظ دیه در ماه‌های حرام و حرم مکی واجب است ولی در حالت احرام را واجب نمی‌دانند. یا وقتی مقتول محرم باشد. ولی فقهای حنبلی تغلیظ دیه را در این موارد واجب می دانند. از دیدگاه امامیه درمورد تغلیظ دیه در اقسام قتل اختلاف‌نظرهایی با حنابله وجود دارد. چنان‌چه قتل عمد و شبه عمد در ماه‌های حرام و حرم مکه باشد، با تغلیظ یک سوم همراه است برخلاف فقهای حنابله که در این موارد تغلیظ از حیث سن و صفت شتران می‌دانند. در مورد تغلیظ دیه نسبت به انواع قتل نیز باید گفت که تغلیظ مالی شامل قتل خطا ن

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

اسباب و موارد تغلیظ دیه از نظر فقهای امامیه و حنابله

نویسندگان [English]

  • fatemeh rajaei
  • mosa hakimi
  • parisa fadaei
دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده [English]

با وجود آن که اکثر قریب به اتفاق فقیهان مسلمان قایل به تغلیظ بوده و به دلایلی از جمله؛ کتاب، سنت، اجماع و آثار صحابه استناد جسته‌اند، ولی در اسباب، آثار و کیفیت تغلیظ با هم اختلاف نظر دارند. آنان در چگونگی تغلیظ دیه، به تغلیظ با افزایش ثلث دیه، تغلیظ در صفت و سن، زمان پرداخت و پرداخت‌کننده آن اختلاف دارند. علاوه بر این، برای تغلیظ دیه اسبابی چون؛ وقوع قتل در ماه‌های حرام، حرم مکی، حالت احرام و نیز کشتن اقارب ذکر کرده‌اند. در این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی تطبیقی به بررسی دیدگاه فقهای مذاهب شیعه و حنابله درباره اسباب تغلیظ دیه پرداخته شده است. فقهای امامیه با حنابله در اضافه کردن ثلث بر مقدار مشخص دیه در تغلیظ دیه متفق هستند، ولی در حالاتی که دیه در آن تغلیظ می شود اختلاف دارند. مثلاً از نظر فقهای امامیه، تغلیظ دیه در ماه‌های حرام و حرم مکی واجب است ولی در حالت احرام را واجب نمی‌دانند. یا وقتی مقتول محرم باشد. ولی فقهای حنبلی تغلیظ دیه را در این موارد واجب می دانند. از دیدگاه امامیه درمورد تغلیظ دیه در اقسام قتل اختلاف‌نظرهایی با حنابله وجود دارد. چنان‌چه قتل عمد و شبه عمد در ماه‌های حرام و حرم مکه باشد، با تغلیظ یک سوم همراه است برخلاف فقهای حنابله که در این موارد تغلیظ از حیث سن و صفت شتران می‌دانند. در مورد تغلیظ دیه نسبت به انواع قتل نیز باید گفت که تغلیظ مالی شامل قتل خطا ن

کلیدواژه‌ها [English]

  • تغلیظ
  • دیه
  • امامیه
  • حنبلیه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 مهر 1402
  • تاریخ دریافت: 10 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 11 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 10 مهر 1402